Thuis in Europa: Een tijdreis door 37 landen – Han Lörzing

Altijd verfrissend en bemoedigend, wanneer een schrijver zich niet laat afschrikken door de wijdverspreide roem van een publieksboek over een bepaald onderwerp en er zijn of haar eigen verhaal naast durft te zetten.

door Kees-Jan Waterman

Ziehier de uitdaging van Han Lörzing ten opzichte van Geert Maks In Europa, oorspronkelijk uitgegeven in 2004. Op een aantal punten overtuigt Lörzing. Zijn historische ‘reisverhalen’ zijn sterk van opzet, vakkundig geschreven en origineel. Net als in zijn eerdere werken slaagt hij erin ingewikkelde kwesties, zoals de invoering van de gemeenschappelijke euro, makkelijk toegankelijk te beschrijven.

Lörzings boek bestaat uit 72 korte historische schetsen van ieder jaar tussen 1945 en 2016, elk van ongeveer 4 pagina’s. Binnen deze chronologisch volgorde onderscheidt hij vijf thema’s: wederopbouw (1945-1958), welvaart (1959-1973), twee werelden (1974-1988), verenigd (1989-2004) en onvrede (2005-2016). Daarin beschrijft hij belangrijke gebeurtenissen in alle 37 landen van het continent.

Maar raken of verduidelijken de korte verhalen van deze tijdsreis ook iets van een historische kern? Dat is maar hoe je het bekijkt. Een voorbeeld dient te volstaan. Voor het jaar 2012 schrijft Lörzing onder andere een pakkend relaas over de scheepsramp met het cruiseschip Costa Concordia in de Middellandse Zee.

Maar op welke manier levert Lörzing met deze tekst een bijdrage aan het bredere onderwerp, dat in de opening van de kroniek wordt neergezet als ‘Zeehavens en vaarroutes voor vrachtschepen, veerboten en olietankers brengen [naast zeerampen] ook welvaart aan een continent vol inhammen en zeestraten’ (p.303)?

Dit is zeker niet bedoeld als gemakzuchtige kritiek, het probleem doet zich vaker in deze ‘reisverhalen’ voor. Maar voor de samensteller vormt dat geen beletsel, zoals hij in zijn voorwoord duidelijk maakt: ‘We zullen veel triviale maar soms ook opzienbarende gebeurtenissen meemaken’ (p.9).

Maken deze verhalen misschien dat wij ons thuis voelen in Europa?