Spinozaland – Maxime Rovere

Spinozaland schetst de wereld van Spinoza: mannen en vrouwen die hartstochtelijk op zoek zijn naar vrijheid en naar de waarheid. Dit boek is een schoolvoorbeeld van faction: een roman die feiten én fictie vermengt. Er is (en wordt nog altijd) veel (academisch) onderzoek gedaan naar het leven en werk van Spinoza, maar er zijn veel ontbrekende stukken van de puzzel.

Een onderzoeker kan hierover niet speculeren, maar Maxime Rovere kan als auteur van deze roman er volledig zijn eigen draai aan geven. De mensen over wie hij schrijft hebben werkelijk geleefd, maar de gesprekken zijn verzonnen. Dat deze personen elkaar vaak spraken staat wel vast en bleek voldoende houvast om een waarheidsgetrouwe roman te schrijven.

Vaak werd namelijk gedacht dat Spinoza – na zijn ban door de Joodse gemeenschap – in alle eenzaamheid tot zijn – nog altijd – zeer invloedrijke ideeën kwam. Maar dat is niet zo, want Spinoza had veel vrienden, zowel binnen als buiten de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden.

De mensen uit deze coterie becommentarieerden zijn werk en leverden een grote bijdrage aan de ontwikkeling van de denkbeelden. Veel van hen maakten deel uit van een kring verlichte denkers, dichters en staatslieden uit de zeventiende eeuw, zoals Christiaan Huygens en de gebroeders De Witt.

Spinozaland (oorspronkelijke titel: Le clan Spinoza) is méér dan een roman. Op sommige momenten doet het denken aan een gids over Amsterdam in de 17e eeuw in combinatie met een soort ‘filosofie voor dummies’. Rovere geeft heel veel informatie over de politieke, religieuze en antropologische omgeving van Spinoza.

Het is een buitengewoon interessant boek, maar het leest niet heel makkelijk weg; enige basiskennis over Spinoza is wel vereist. De canon van de Nederlandse geschiedenis is een prima eerste aanzet.